Mặc dù tốc độ kết nối internet của chúng ta đã tăng lên gấp hàng nghìn lần so với thời kỳ kết nối dial-up trước đây, nhưng nhiều người dùng vẫn cảm thấy các trang web tốn nhiều thời gian để tải như cũ. Hiện tượng nghịch lý này xảy ra là do khi khả năng truyền dữ liệu (bandwidth) tăng lên, khối lượng dữ liệu tạo nên một trang web điển hình cũng tăng theo. Ngay cả một trang web cơ bản như Wikipedia cũng chiếm một lượng bộ nhớ đáng kể mà không có lý do rõ ràng trên bề mặt.

Trong kỷ nguyên băng thông 56Kbps, các trang web phải cực kỳ "gọn nhẹ" (lean and mean), chỉ có kích thước vài kilobyte và chủ yếu là văn bản. Nếu có hình ảnh, chúng là JPEG độ phân giải thấp với độ nén mạnh mẽ. Tuy nhiên, ngày nay, sự phức tạp đã lan rộng không kiểm soát.

Chúng ta hãy cùng phân tích các yếu tố chính đã khiến các trang web hiện đại trở nên phình to (bloated):

1. Nội Dung Đa Phương Tiện Giàu Hình Ảnh và Video (Richer Media Everywhere)

Đây được coi là thủ phạm số một gây ra sự phình to của trang web.

• Hình ảnh độ phân giải cao: Do các thiết bị hiện đại đều được trang bị màn hình độ phân giải cao, các trang web cần sử dụng hình ảnh chất lượng tương đương để đảm bảo tính thẩm mỹ. Mặc dù các định dạng ảnh tiên tiến như WEBP đã góp phần giảm kích thước tệp mà vẫn giữ được chất lượng, xu hướng chung vẫn là sử dụng nhiều hình ảnh hơn với nhiều pixel hơn, dẫn đến sự phình to.
• Phương tiện chuyển động phong phú: Vấn đề không chỉ dừng lại ở hình ảnh tĩnh. Một trang web điển hình hiện nay bao gồm các video tự động phát, âm thanh, ảnh GIF động, và vô số phương tiện chuyển động khác được xây dựng trên công nghệ web hiện đại như HTML5.

2. Sự Phụ Thuộc Vào Frameworks và Tích Lũy Mã Lỗi Thời (Code Bloat)

Quá trình phát triển web hiện đại, mặc dù hiệu quả, lại dẫn đến sự cồng kềnh không cần thiết trong mã nguồn.

• Sử dụng thư viện và frameworks: Các nhà phát triển ngày nay không còn viết mã bằng HTML thô nữa. Thay vào đó, họ dựa vào các thư viện khổng lồ và công cụ tinh vi để tạo trang web nhanh chóng. Sự phụ thuộc này khiến các trang web trở nên "phình to" vì nhà phát triển gọi các thư viện này ngay cả đối với những tác vụ tương đối đơn giản.
• Mã tích lũy theo thời gian: Theo thời gian, các trang web tích lũy mã khi chúng được cập nhật. Các đoạn mã cũ, CSS không sử dụng, các plugin lỗi thời, và các tập lệnh gỡ lỗi (debugging scripts) thường bị bỏ quên. Mặc dù việc này có thể không ảnh hưởng đến chức năng của trang web, nhưng chúng lại tiêu tốn băng thông của người dùng.

3. Gánh Nặng Từ Quảng Cáo, Theo Dõi và Phân Tích

Các trang web cần tiền để tạo ra và vận hành. Quảng cáo là phương thức chính để duy trì các trang web khi người dùng không sẵn lòng trả tiền trực tiếp cho nội dung.

• Hệ thống quảng cáo phức tạp: Khác với những ngày đầu chỉ có một biểu ngữ quảng cáo đơn giản ở đầu hoặc cuối trang, hiện tại, toàn bộ các hệ thống quảng cáo phức tạp đã được tích hợp vào website.
• Tải trọng nặng: Không thể phủ nhận rằng quảng cáo, các công cụ theo dõi (trackers) và các công cụ phân tích đều làm trang web nặng hơn (weigh websites down), bất kể chúng có phải là "cái ác cần thiết" hay không.
• Cuộn vô tận (Endless Scrolling): Thêm vào đó, tính năng cuộn vô tận, vốn không tồn tại trong thời kỳ đầu của web, cũng là một yếu tố khác gây ra sự phình to.

4. Vấn Đề "Tăng Cường Tính Năng Quá Mức" (Feature Creep)

Lý do lớn cuối cùng gây ra tình trạng phình to, theo một số chuyên gia, là sự tăng cường tính năng quá mức (extreme feature creep) đã chiếm lĩnh các trang web.

• Tham vọng trở thành "ứng dụng đa năng": Các trang web hiện đại không còn là trang thông tin tĩnh mà cố gắng trở thành mọi loại ứng dụng web cho mọi người dùng.
• Sự phiền toái không mong muốn: Sự phình to này thể hiện qua các widget trò chuyện bật lên, phần mềm chạy nền theo dõi mọi hoạt động của người dùng, và các thông báo chồng chất.
• "Nghĩa địa" của các yếu tố thất bại: Khi các trang web cố gắng xây dựng các yếu tố giống như TikTok hoặc YouTube nhưng không thành công, và sau đó không dọn dẹp đúng cách, chúng tạo ra một "nghĩa địa của những 'cải tiến' thất bại".

Tại Sao Website Bloat Là Vấn Đề Nghiêm Trọng?

Các trang web ngày càng nặng hơn không phải vì chúng buộc phải như vậy, mà vì chúng có thể như vậy. Tốc độ kết nối nhanh hơn đã khiến các nhà phát triển trở nên tự mãn, cho phép sự phức tạp lan rộng một cách không kiểm soát.

Sự phình to này gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng hơn là chỉ thời gian tải lâu:

• Tiêu tốn dữ liệu: Các trang web phình to "ngốn" dữ liệu trên các kết nối bị giới hạn dung lượng.
• Gây tắc nghẽn: Chúng góp phần gây tắc nghẽn internet cho mọi người.
• Tăng chi phí và năng lượng: Chúng đốt cháy nhiều năng lượng hơn và làm tăng chi phí phần cứng (vì người dùng phải chi tiền cho bộ xử lý và bộ nhớ nhanh hơn).

Để cải thiện tình hình, cần có sự thay đổi lớn, đặt hiệu suất làm giá trị thiết kế cốt lõi.